In onze tijd houden steeds meer mensen van Kerst als een groot commercieel gebeuren met een hoog kitschgehalte. Het specifiek christelijke van het verhaal van Bethlehem komt soms nauwelijks nog ter sprake. Dit terwijl het kerstfeest een prachtige christelijke boodschap in zich bergt! Een soort mysterie, een groot geheim: God werd mens en kwam bij ons wonen!
In dit onderdeel proberen we een paar aspecten van dit grote geheim onder woorden te brengen, aan de hand van een tiental kernwoorden. Veel leesplezier! (ds. Leon Eigenhuis & ds. Georg Naber)
Licht
Kerst is het feest van het licht! Zoals elk feest van de geboorte van een kind een groot lichtgebeuren is, zo ook en nog veel meer het feest van de geboorte van het kindje Jezus en van Christus: “Het licht schijnt in de duisternis en de duisternis heeft het niet in haar macht gekregen,” zegt de evangelist Johannes (Joh. 1: 5). Vooral bij ons in Midden-Europa is Kerst het feest van de lichtjes en het licht geworden. Het kan bij ons vreselijk donker en guur worden in december, maar de lichtjes van onze kerstversieringen breken het donker stuk. Kerstvieren wil ook zeggen: kaarsjes branden in de nacht! En dat wij mensen proberen lichtjes voor elkaar te zijn!
Jozef
Jozef ontdekt dat Maria niet van hem zwanger is. Hij wil geen gedoe en in stilte van Maria scheiden. Is hij daarom rechtschapen? Of om iets anders? Jozef ontdekt dat Maria zwanger is van de Heilige Geest! Voor dit heilige en goddelijke gebeuren vindt hij zichzelf te gering. Hij wil zich terugtrekken. Maar dan schakelt God hem in. Via een engel in een droom. En Jozef laat zich inschakelen. Jozef, de niet biologische vader van Jezus, nazaat van koning David, wordt de geestelijke vader van Jezus. Onbaatzuchtige Jozef! Bravo voor iedereen die iets van jou heeft.
Geboorte
Kerst is het feest van de geboorte van iets nieuws! Het nieuwe komt voor de dag! Elk geboorteproces gaat wel eerst gepaard met pijn! Maar het gaat vooral om de vreugde van de nieuwe mogelijkheden! Er ontstaat iets nieuws, er ontstaan nieuwe verhoudingen. Het is de bedoeling met Kerst dat ook wijzelf worden aangeraakt. Dat er iets nieuws in ons geboren wordt. Mystici die veel met bidden en mediteren bezig zijn, willen het liefst bewerkstelligen dat God in ons geboren wordt. Zoals de geboorte van een (klein)kind je als volwassene helemaal kan verteren en in z’n ban kan trekken. Je komt in aanraking met iets nieuws en stralends, met een ervaring waaruit je voortaan in je leven steeds weer kunt putten.
Herberg
Kerst is het feest van de herberg. Het woord herberg is samengesteld uit heer (= leger) en bergen. Een herberg is een plaats waar alle strijdlustige krachten in ons onbedreigd tot rust en bedaren kunnen komen, een plaats waar wij op adem kunnen komen. Een herberg is een onderkomen voor vreemden, voor mensen onderweg in diffuus gebied. Wij mensen kloppen vaak vergeefs bij andere mensen aan voor een veilige plek waar ze met al de onrust in zich, een poos kunnen bijkomen. Kerst is: er weer eens over nadenken hoe wij zelf voor (meer) mensen tot een herberg kunnen worden zonder dat we teveel uit onze eigen herberg verjaagd gaan worden.
Engelen
Kerst is het feest van de engelen! Engelen zijn boden van het goddelijke. Ze verkondigen en verbeelden dat God op je betrokken is en je helpt en bijstaat in het leven. Ze grijpen in het leven van ons mensen in, beschermen en behoeden het en verwijzen naar een diepere werkelijkheid die er óók is. En ze stralen iets uit. Het leven van ons mensen wordt lichter. Engelen om ons heen laten de angsten in ons wegsmelten als sneeuw voor de zon en leggen een vonkje veiligheid in ons leven en vreugde in ons hart. Ze geven ons vleugels. Wij mensen kunnen ook voor elkaar engelen zijn.
Vrede op aarde
Het kerstfeest wordt gevierd in een donkere periode van de geschiedenis. Denk aan de oorlog in Oekraïne. Al meer dan anderhalf jaar vechten de Oekraïners voor hun vrijheid. Denk aan de oorlog tussen Israël en Palestijnen. Ook hier vallen veel slachtoffers. En in Gaza is er een enorm tekort aan voedsel, water, medicijnen en onderdak. Vrede op aarde? Vrede op aarde is geen werkelijkheid maar een belofte waaraan we vasthouden. We blijven verlangen en werken aan verzoening en herstel. In naam van Jezus die een brug sloeg tussen ons kwetsbare leven en de hemel, tussen de liefde van God en onze aarde.
De wijzen uit het oosten
Kerst is het feest van de wijzen uit het oosten! Het feit dat ze het Jezuskindje kwamen aanbidden betekent, voor Matteüs die het verhaal vertelt, dat de verstandigen en wijzen uit heel de wereld Christus kwamen huldigen en Hem geschenken aanboden. Alles wat mensen door wetenschap en techniek aan kennis en ervaring vergaren, mondt bij Matteüs uiteindelijk uit in de aanbidding van het goddelijke kind, in de ervaring van het goddelijke dat zich in ons bestaan manifesteert. Hoe wetenschappelijker de wetenschap, hoe sneller ze zal belanden bij God in en rondom ons mensen. Geloof en wetenschap moet je niet angstvallig van elkaar scheiden, ze vallen zalig samen en komen verrukkelijk bij elkaar uit.
De besnijdenis van Jezus
Weet je dat het kerstfeest officieel acht dagen duurt? De achtste kerstdag valt altijd op nieuwjaarsmorgen. Dan leest de kerk al eeuwenlang Lucas 2 vers 21. Daar staat dat Jezus acht dagen na zijn geboorte werd besneden. Volgens Joodse gewoonte werd dan ook zijn naam geroepen. Dat past wel op de eerste dag van het nieuwe jaar, dat we de naam van Jezus uitroepen over het nieuwe jaar. Ook 2024 zal een jaar van onze Heer zijn. Een jaar waarin je mag groeien in het geloof, de hoop en de liefde. Veel heil en zegen voor jullie allen.
Simeon
Jozef en Maria zijn met Jezus in de tempel. Daar ontmoeten ze Simeon. Hij verlangt naar de komst van de Messias. Hij houdt baby Jezus in zijn handen en herkent in Hem de Messias. Hij zingt ‘Nu laat U, Heer, uw dienaar in vrede gaan’. Anders vertaald: ‘Nu maakt U uw dienaar los’. Waarvan? Van de taak om de Messias voort te brengen! Daarvan mogen Simeon en Israël zich ontslagen weten. De Messias is er. Als een geschenk van God. Voor Simeon, voor Israël, voor ons, in leven en sterven. Dat het bij jou tot een loflied wordt, net als bij Simeon.